Sandy liet zich niet tegenhouden

Zullen we ooit nog een Elfstedentocht meemaken? De vraag rijst elke winter. Het ene jaar wat meer dan het ander, maar het verlangen naar ‘de Tocht der Tochten’ blijft onverminderd groot in Nederland. Of de Elfstedentocht ooit nog per schaats verreden wordt is nog maar de vraag, maar sinds vorig jaar is er in elk geval een variant waar iedereen aan kan meedoen: de Onbeperkte Elfstedentocht. “Mensen met een lichamelijke beperking of chronische aandoening staan nu eens niet aan de zijlijn”, zegt organisator Sandy Krijnen.

De Onbeperkte Elfstedentocht leggen deelnemers niet op de schaats af, maar gewoon in hun rolstoel, scootmobiel, e-bike of handbike. In vijf dagen gaan ze langs de elf Friese steden en genieten ze van het landschap. Het idee voor het evenement ontstond in 2012, toen Sandy langs de route van de Fietselfstedentocht – een andere variant op de schaatstocht – langs de route haar man aanmoedigde. “Ik wilde graag zelf meedoen, maar heb vanwege mijn MS een e-bike nodig. Dat type fiets is uitgesloten voor de Fietselfstedentocht. Voor mij is het dus onmogelijk om deel te nemen”, zegt Sandy. Langs de route in 2012 was ze trots en blij voor haar man, maar ze baalde ook dat ze zelf niet kon meedoen. “Ik stond door mijn ziekte en bijkomende beperkingen wéér aan de zijlijn. Tegelijk besefte ik dat met mij heel veel mensen in een soortgelijke situatie zitten: ook zij zijn uitgesloten vanwege hun lichamelijke beperking of chronische aandoening. Niet een keer, maar op heel veel momenten.”

Mont Ventoux

Dat moet anders kunnen, dacht Sandy. “2012 was voor mij een heel vervelend jaar, fysiek zat ik op een dieptepunt. Ik kon amper 100 meter lopen en was buitenshuis afhankelijk van een rolstoel. In de rechterzijde van mijn lichaam had ik geen gevoel meer.” De kiem voor de Onbeperkte Elfstedentocht was dan wel gelegd, maar Sandy had eerst nog wat anders te overwinnen: de beperkingen die haar ziekte meebracht. “Mijn neuroloog adviseerde me aan de remmende medicatie te gaan, maar in overleg besloten we daarmee te wachten. Ik wilde eerst onderzoeken of het mogelijk was om te herstellen door een aanpassing van mijn leefstijl. Ik heb rust genomen, zodat de stress uit mijn lichaam verdween. Ik ben met een orthomoleculair arts gaan onderzoeken welke voeding en eventuele supplementen mijn lijf nodig had en stelde mezelf een concreet doel: de laatste zes kilometer van de Mont Ventoux beklimmen. Met dat doel voor ogen ben ik stap voor stap gaan werken aan mijn gezondheid én mijn lichaam”, kijkt Sandy terug. “Ik heb mij nooit neergelegd bij de diagnose MS en het feit dat het vanaf 2012 alleen maar achteruit zou gaan. Ik heb zelf de regie genomen en het gaat nu stukken beter met me. Van sommige klachten ben ik zelfs hersteld.”

‘Mezelf bewezen’

Wat heet, Sandy behaalde inderdaad haar doel: in 2016 liep ze de laatste kilometers naar de top van de machtige Mont Ventoux, waar de bomen niet meer groeien, de wind nooit gaat liggen, maar het uitzicht over dit deel van Frankrijk onvergetelijk is. In 2017 herhaalde Sandy dit kunstje en twee jaar later bedwong ze de Ventoux op de fiets, als onderdeel van een fietstocht van Friesland naar de Middellandse Zee(!). Haar gezondheid zou niet meer beter worden, zeiden haar artsen in 2012… “Na mijn tocht naar Zuid-Europa dacht ik: nu heb ik mezelf wel bewezen”, zegt Sandy lachend.

De regie

Maar ze was nog niet klaar. Nu wilde Sandy een soortgelijke ervaring mogelijk maken voor anderen met een lichamelijke beperking of chronische aandoening, maar dan dichterbij huis: de Onbeperkte Elfstedentocht. “Ik weet zeker dat er genoeg mensen in mijn situatie zitten die ook een groot doel hebben, maar de stap niet durven te nemen. Ik wil hen die kans bieden, inspireren en hen in beweging krijgen zodat ze kunnen werken aan hun eigen herstel.” De regie pakken over je eigen gezondheid, noemt Sandy dat. “Veel mensen beseffen niet dat zij zelf grote invloed kunnen uitoefenen op hun gezondheid en geluk. Het kan wel! Het is niet altijd makkelijk, maar als je op onderzoek uitgaat en je ontdekt wat ervoor nodig is om de regie te pakken, dan loont dat ontzettend. Cruciaal daarbij is dat je het wil, je moet de juiste mindset hebben en zoeken naar oplossingen in plaats van je neer te leggen bij de situatie. Tegen mensen met een lichamelijke beperking die ‘vastzitten’ in hun situatie zou ik willen zeggen: Is er een probleem? Zoek dan een oplossing.”

Overwonnen

Op 19 september 2020 finishten de 35 deelnemers aan de eerste Onbeperkte Elfstedentocht hun toer door Friesland, die ondanks de coronamaatregelen toch kon plaatsvinden. In 2021 is de tweede editie. Sandy: “Deelnemers zijn niet verplicht alle 213 kilometer af te leggen. Je kunt er ook voor kiezen om enkele meters te lopen en vervolgens over de finish te komen. Het is maar net wat je aankan.” Na afloop van de eerste editie ontving Sandy niets dan complimenten over de organisatie. “Een van de deelnemers heeft MS en zei na afloop: mijn ziekte is tijdens deze tocht helemaal naar de achtergrond verdwenen en ik heb mezelf echt overwonnen.” En daar was het Sandy juist om te doen.

Meer weten? Lees hier het verhaal van twee Onbeperkt Elfstedentocht deelnemers.