Bijna 60% van alle mensen met een lichamelijke beperking zegt vaak, regelmatig of soms uitjes of bezoeken af te moeten zeggen door vervoersproblemen. Ze voelen zich er verdrietig (60%), gelaten (40%), minderwaardig (26%), boos (24%) en schuldig (21%) over. Dat blijkt uit een groot mobiliteitsonderzoek dat de Zonnebloem in de tweede helft van 2024 heeft gehouden onder bijna 3.500 (potentiële) deelnemers die gebruikmaken van een rollator, rolstoel of scootmobiel. Bij het verbeteren van de mobiliteit en toegankelijkheid in Nederland zien zij massaal een rol als belangenbehartiger voor de Zonnebloem weggelegd.
Van de 1.122 afdelingsdeelnemers, 585 vakantiedeelnemers en 953 pashouders van de Zonnebloemauto die aan het onderzoek meededen, maakt 13% alleen gebruik van een eigen (aangepaste) auto. Onder de 936 potentiële deelnemers die de vragenlijst invulden, is dat 29%. Deze autogebruikers ondervinden de minste vervoersproblemen. Als grootste voordelen noemen zij dat ze hun eigen tijd in kunnen delen, flexibel zijn, van deur tot deur kunnen reizen en hun eigen rollator, rolstoel of ander loophulpmiddel mee kunnen nemen. Van de mensen die voor hun vervoer vaak afhankelijk zijn van gezinsleden of andere bekenden, vindt 52% het vervelend om anderen om hulp te vragen. Ook vinden ze het lastig dat hun eigen hulpmiddel niet altijd mee kan.
Frustratie
Aan andere vormen van vervoer kleven volgens de respondenten nog veel meer nadelen. Zo zorgt taxivervoer voor veel frustratie en onzekerheid over ophaaltijden en ritduur (57%) en over het feit dat je niet zomaar eerder of later weg kunt in verband met reserveringen (51%). Onder gebruikers van het openbaar vervoer heerst veel onzekerheid rondom kapotte liften (53%), slecht toegankelijke stations en perrons (40%) en de inzet van reisassistentie (37%).
Welkome aanvulling
Rolstoelauto’s die gehuurd kunnen worden, zoals bijvoorbeeld de Zonnebloemauto, zijn volgens de deelnemers aan het onderzoek een welkome aanvulling op het openbaar vervoer en de taxidiensten met al hun problemen. Met zo’n auto kun je gaan en staan waar je wilt, kan er een hulpmiddel mee en kun je met je gezin of vrienden op pad. Een goede landelijke dekking, optimale verhuurvoorwaarden (onder andere 24 uur) en een acceptabele prijs zijn wel belangrijke voorwaarden om er gebruik van te maken.
Gezellig eropuit
In tegenstelling tot een rolstoelauto zien de huidige Zonnebloemdeelnemers en potentiële deelnemers een aangepaste rolstoel- of duofiets, zoals de Zonnebloemfiets, niet als een echt vervoersmiddel. En dus ook niet als een oplossing voor hun mobiliteitsproblemen. Ze zien de fietsen vooral als een mooie, goed betaalbare manier om gezellig eropuit te gaan, bijvoorbeeld de natuur in.
Veel kennis
Meer dan 80% van de (potentiële) deelnemers geeft in het onderzoek aan dat de Zonnebloem als belangenbehartiger een belangrijke rol kan spelen om mobiliteitsproblemen bij vooral gemeentes en overheid, maar ook bij winkel- en uitgaansgebieden, vrijetijdslocaties en OV-bedrijven, aan te kaarten en oplossingen aan te dragen. Vooral omdat de Zonnebloem in hun ogen een betrouwbare partij is die veel kennis van de doelgroep heeft. Via locatieonderzoeken, gesprekken met vervoerders en overheden en campagnes kan de Zonnebloem de mobiliteitsproblemen en -wensen op de kaart zetten, denken de respondenten.
Platform
Ook denken zij dat een (online) platform met actuele informatie over verschillende vervoersvormen en -punten kan helpen om beter reizen van A naar B samen te stellen. Op zo’n platform zou men dan ook graag vervoersmogelijkheden met vrijwilligers en mogelijkheden om mobiliteitsproducten te huren terugzien. Wel is een goede vulling met actuele informatie cruciaal, vinden ze.
Beter vertellen
Daarnaast zou de Zonnebloem zelf (nog) beter moeten vertellen waar ze voor staat of wil staan en wat ze te bieden heeft. Zowel eigen deelnemers als potentiële deelnemers zijn onvoldoende bekend met wat de Zonnebloem te bieden heeft. Zo heeft 68% van de potentiële deelnemers bijvoorbeeld nog nooit van de Zonnebloemauto gehoord. En dat geldt ook voor 41% van de huidige afdelingsdeelnemers en 32% van de vakantiedeelnemers. Ook voor de bekendheid van de Zonnebloemfiets valt nog flinke winst te behalen. Ruim de helft van alle potentiële deelnemers heeft er nog nooit van gehoord en datzelfde geldt voor een derde van de huidige Zonnebloemdeelnemers. Vooral communicatie op lokaal niveau kan volgens de respondenten helpen. Gemeentes, artsen en fysiotherapeuten worden hierbij het vaakst genoemd.
Struikelblok
De Zonnebloem streeft naar een samenleving, waaraan mensen met een lichamelijke beperking zorgeloos en vanzelfsprekend kunnen deelnemen. Uit een in 2022 gehouden behoeftenonderzoek onder (potentiële) deelnemers is gebleken dat mobiliteit naast toegankelijkheid daarvoor het grootste struikelblok is. Daarom is mobiliteit een belangrijk thema in het Meerjarenplan 2024-2028. Het mobiliteitsonderzoek geeft inzicht in welke mobiliteitsproblemen (potentiële) deelnemers ondervinden, welke oplossingen zij zien en welke wensen zij hebben. Het Nationaal Bestuur en de Nationale Vergadering gaan met de resultaten aan de slag en zullen naar aanleiding van het onderzoek actiepunten formuleren.
