Mensen snappen niet altijd hoe ik uren door kan praten over inclusie en toegankelijkheid. Vaak zijn de mensen die mij dat zeggen ook dezelfde mensen die denken dat toegankelijkheid betekent dat ergens een rolstoelhelling ligt en dat er iemand op afroep aanwezig is om op het liftknopje te drukken voor je.
Maar toegankelijkheid gaat niet alleen om het wegnemen van tastbare drempels zoals trappen en hellingen. Het onderwerp toegankelijkheid is grotendeels onzichtbaar en gaat ook over de manier waarop mensen bejegend worden. Het gaat over het creëren van een omgeving waarin mensen met een beperking zich welkom en gerespecteerd voelen. Het gaat over het wegnemen van vooroordelen, het luisteren naar behoeften en ervaringen van mensen met een beperking, en het erkennen van hun eigenwaarde.
Te vaak nog worden mensen met een beperking geconfronteerd met onbegrip, validisme (een vorm van discriminatie die mensen met een beperking marginaliseert en uitsluit van de samenleving) en kleinerend en infantiliserend gedrag. Dit kan variëren van het weigeren van toegang tot een voorziening tot het opdringen van hulp en het afnemen van iemands eigen regie. Het is belangrijk dat we bewustzijn scheppen rond deze vormen van invalidatie, en om tegelijkertijd te werken aan een cultuur van respect en empathie.
Een ander vaak onderschat onderdeel van onzichtbare toegankelijkheid is informatievoorziening. Zelf zeg ik wel eens gekscherend dat het maar goed is dat ik niet werk zodat ik genoeg tijd heb om overal achteraan te zitten. Een groot gedeelte van mijn dag gaat op aan gemeentes, bedrijven en organisaties bellen en mailen om te vragen hoe hun toegankelijkheid geregeld is, en ook om uit te pluizen wat ze exact verstaan onder toegankelijkheid. Hoe behulpzaam zou het zijn wanneer elke organisatie de basics op diens website zou zetten.
Want waar kun je parkeren?
Is er een gehandicaptenparkeerplaats dichtbij?
Is er een drempel om binnen te komen, en hoe hoog is die dan? Of ligt er een drempelhulp en is de deur wel breed genoeg? Organiseer je een festival buiten, is er dan gedacht aan een looproute voorzien van staalplaten, en heb je een rolstoelkassa op een logische plek?
Is er een toegankelijk toilet aanwezig, of is er een afspraak met de buren 3 deuren verderop die hun toilet beschikbaar stellen? Waar zijn de toegankelijke toiletten op je festivalterrein, en hoe zorg je ervoor dat die niet gebruikt worden door ongeduldige mensen zonder beperking?
Het zijn allemaal zaken waar je niet bij stilstaat als je geen lichamelijke beperking hebt, maar voor mensen met een beperking betekent informatie die ze vooraf makkelijk kunnen vinden hét verschil tussen ergens je energie niet aan besteden en dus maar thuis blijven, of een onbezorgde dag kunnen hebben.
Gelukkig zijn er steeds meer initiatieven en organisaties die toegankelijkheid hoog in het vaandel hebben staan die werken aan het vergroten van bewustzijn op deze onderwerpen. Laten we er daarnaast zelf ook aan werken dat toegankelijkheid een vanzelfsprekendheid wordt, zodat iedereen volwaardig kan deelnemen aan onze samenleving.
Max gebruikt sinds 10 jaar een rolstoel en elke keer weer ervaart ze dat de wereld niet goed genoeg is ingericht voor mensen met een handicap. In haar blog vertelt ze wat ze meemaakt, wat haar observaties zijn en hoe ze hiermee omgaat. Soms zwaar, maar altijd met een knipoog.