Vlak na de Tweede Wereldoorlog start radiomaker Alex van Wayenburg bij Radio Herrijzend Nederland een radioprogramma speciaal voor zieken en gehandicapten. Hij noemt het ‘Radioziekenbezoek de Zonnebloem’, omdat hij zieken de eigenschap van deze bloem wil voorhouden: een zonnebloem richt zich altijd naar de zon en ontleent aan het zonlicht haar groeikracht (lees: levensmoed). Het liedje ‘On the sunny side of the street’ en de afsluitende woorden ‘Houdt de zonzij!’ worden al snel de belangrijkste handelsmerken van het programma.
Radioziekenbezoek de Zonnebloem komt pas echt tot volle ontplooiing als de KRO vanaf 24 januari 1946 de dagelijkse uitzendingen voortzet. Gemiddeld luisteren er tussen de 250.000 en 500.000 mensen.
Radioziekenbezoek de Zonnebloem is meer dan een radioprogramma. Rubrieken als ‘Vraag en aanbod’ en hulpacties als ‘Zon in de schoorsteen’ leveren handenvol werk op. Zo werden er alleen al in 1947 6000 brieven ingezonden die beantwoord moesten worden.
In februari 1948 besluit het comité ‘Vrienden van de Zonnebloem’ om het toekomstige werkcentrum onder te brengen in een stichting. De comitéleden voeren daarover besprekingen met vertegenwoordigers van de belangrijkste katholieke organisaties en instellingen. Afgevaardigden van deze organisaties spreken op 22 september in Hotel de Wereld in Deventer met de comitéleden en Alex van Wayenburg over de oprichting van een stichting en hun bijdrage aan dit “mooie werk”.
Rond de oprichting van de Zonnebloem in 1949 verschijnt ook het eerste nummer van ‘Zonzij’, maandblad voor zieken en gezonden. Via een combinatie van inhoudelijke artikelen en verstrooiing probeert het blad in de jaren ’50 en ’60 gestalte te geven aan Van Wayenburg’s ideaal: een samenleving waarin plaats is voor gezonden en zieken. Geïnteresseerden kunnen voor fl. 2,50 een abonnement nemen.
Op 1 juni 1951 opent de Zonnebloem in Utrecht de deuren van haar zo lang verwachte ‘werkcentrum’. Ruim een jaar later, op 21 november 1952, verhuist dit Landelijk Bureau naar de Nieuwe Prinsenkade in Breda. Omdat de Zonnebloem alsmaar groter wordt en het werk toeneemt, groeit het inmiddels tot Nationaal Bureau omgedoopte kantoor snel uit z’n jasje.
43 vrouwen volgen in het najaar van 1952 de eerste zesweekse Zonnebloemcursus voor welfareleidster aan Volkshogeschool Drakenburgh in Baarn. Officiële genodigden en talloze journalisten zijn er bij als de cursisten op de laatste opleidingsdag hun werkstukken tentoonstellen. “Denkt u er vooral niet te min over”, zegt Alex van Wayenburg tijdens de feestrede.
De verkoop van speldjes t.b.v. het welfarewerk is in 1950 de eerste voorzichtige stap om fondsen te werven. Maar de eerste echte fondsenwervende acties zien in 1953 het daglicht. Zo brengt loterij ‘Houd de zonzij’ ruim 26.000 gulden in het laatje.
In 1961 nodigt de Belgische zusterorganisatie Ziekenzorg de Zonnebloem uit voor een vakantieweek voor chronisch zieke patiënten in St. Job in het Goor. De Zonnebloemgroep die aan de vakantie deelneemt is zo enthousiast, dat de Zonnebloem besluit om een eigen vakantieweek voor bedlegerigen te organiseren.
'Weinig kan al zoveel zijn. ’ Met die slogan gaat op 15 april 1963 de eerste ledenwerfcampagne van de Zonnebloem van start. Er worden twee miljoen krantjes verspreid, met daarin een aanmeldingsformulier om Zonnebloemlid te worden.
De eerste Zonnebloemvakantie in 1962 smaakt naar meer, maar daarvoor is wel geld nodig. Daarom lanceert de Zonnebloem in 1963 in nauwe samenwerking met de KRO de actie Harten 5. Het motto is: ‘Geef van harte vijf gulden van je vakantiegeld om ook een zieke op vakantie te laten gaan.
In november 1963 rolt het eerste nummer van het blad ‘de Zonnebloem’ in een oplage van 32. 000 exemplaren van de pers. De opvolger van het maandblad ‘Zonzij’ en het ‘Contactblad’ wordt later gesplitst in drie afzonderlijke edities: een tijdschrift ‘Zonnebloem’ voor langdurig zieken, mensen met een handicap en hulpbehoevende ouderen en twee afzonderlijke informatiebladen voor vrijwilligers (‘de Vrijwilliger’) en ondersteunende leden (‘Zonnebloem Nieuws’).
Op 29 april 1964 wordt Stichting de Zonnebloem omgezet in de ‘Katholieke Nationale Vereniging ter bevordering van het welzijn der zieken de Zonnebloem’. Belangrijkste voordeel is de mogelijkheid om leden te hebben. De in 1963 tijdens de eerste ledenwerfactie geworven ondersteunende leden passen vanaf nu dus ook binnen de Zonnebloemstructuur.
Een dagje varen met zieken en gehandicapten staat in de jaren ’60 bovenaan het verlanglijstje van veel Zonnebloemafdelingen. Na succesvol proefvaren in 1967, huurt de Zonnebloem een jaar later een boot voor boottripjes op de Nederlandse binnenwateren. De aangepaste boot, met een capaciteit van 100 personen, wordt op 16 april 1968 herdoopt in de ‘Alex van Wayenburg’.
Het organiseren van de allereerste Nationale Zonnebloemloterij in 1969 is voor de Zonnebloem ook echt ‘een lot uit de loterij’. De eerste loterij-editie, met als hoofdprijs een DAF 44 Comfort, levert een bedrag op van 143.700 gulden.
De tiende Harten 5 actie wordt op 2 juni 1972 gevierd met een galashow in de Amsterdamse RAI. Een keur van nationale en internationale artiesten werkt mee aan de door Martine Bijl en Aart Staartjes gepresenteerde show.
Ter gelegenheid van haar zilveren jubileum neemt de Zonnebloem het initiatief voor een Nationale Ziekendag. Op deze ‘dag voor iedereen’ wil de Zonnebloem extra aandacht vragen voor de relatie tussen zieken en gezonden. De eerste editie, op zondag 2 september 1974, wordt opgeluisterd met een grootse eucharistieviering in de Brabanthallen in Den Bosch, gevolgd door een sprankelend amusementsprogramma.
De Zonnebloem organiseert ter gelegenheid van haar 25e verjaardag feestelijke ontspanningsbijeenkomsten. Deze groeien uit tot een jaarlijkse traditie: de regionale en nationale ontspanningsbijeenkomsten. Jaarlijks genieten tienduizenden zieken en gehandicapten van spetterende voorstellingen, waaraan een keur van bekende artiesten deelneemt. Vanaf 1998 worden de musicalshows speciaal voor de Zonnebloem geschreven en trekken ze als Zonnebloem Theater Tournee door het land.
Een kwart eeuw timmert de Zonnebloem al aan de weg. Reden voor een uitbundig feestje. Berend Boudewijn presenteert daarom een speciale jubileumeditie van de Harten 5-galashow. Daarnaast is er een jubileumloterij en verspreid over het land worden feestelijke ontspanningsbijeenkomsten gehouden waaraan zo’n 35.000 zieken deelnemen.
Op speciaal verzoek organiseert de Zonnebloem in april 1975 voor het eerst een meerdaagse vaarvakantie over de Rijn naar Duitsland. Wat begint als een onbezorgde vakantie voor gehandicapten en hun verzorgers eindigt in een nachtmerrie. In de nacht van 18 op 19 april breekt op de Rijn bij Keulen brand uit op het door de Zonnebloem gehuurde schip ms Prinses Irene.
In het najaar van 1977 start de Zonnebloem met het organiseren van winkeldagen bij warenhuizen als Vroom & Dreesmann. Zieken en gehandicapten krijgen met Sinterklaas en de kerstdagen in het verschiet volop gelegenheid om ongestoord inkopen te doen. De winkeldagen winnen razendsnel aan populariteit en trekken in de jaren ’80 en ’90 ruim 20.000 fysiek beperkte shoppers.
Medewerkers van de AVRO, KRO, NOS, TROS, VARA, bekende Nederlandse artiesten en ex-spelers uit het betaalde voetbal nemen in april 1978 belangeloos een grammofoonplaat op ten bate van de Zonnebloem. Het bonte koor noemt zich voor die gelegenheid ‘Sunflower unlimited’ en de single heet, hoe kan het ook anders, ‘De Zonnebloem’.
Na zijn hele leven in dienst van de Zonnebloem te hebben gesteld, overlijdt oprichter en groot inspirator Alex van Wayenburg op 3 maart 1980 in Baarn. Hij is dan 76 jaar. Twee jaar voor zijn overlijden, op 28 februari 1978, treedt Van Wayenburg af als lid van het hoofdbestuur (huidige Nationale Vergadering) van de Zonnebloem.
Na de bootramp ontstaat gaandeweg de wens om een eigen schip te laten bouwen. De haalbaarheid hiervan hangt af van de resultaten van de 1-2-3 show. Producer Joop van den Ende heeft er (terecht, bleek) vertrouwen in: dankzij de Nationale Televisie Aktie 1-2-3 kan de Zonnebloem haar wens in vervulling laten gaan.
In 1984 begint scheepswerf Damen in het Friese Bergum met de bouw van een 16,5 miljoen gulden kostend vakantieschip. De resterende miljoenen zijn bestemd voor de toekomstige exploitatie. Het Zonnebloemschip wordt 90 meter lang, telt vier dekken en biedt plaats aan 64 gehandicapte passagiers.
In 1988 zet de Zonnebloem vooruitlopend op de viering van haar 40-jarig jubileum 35 bijeenkomsten voor bestuursleden bezoekwerk op poten. Zij denken na en discussiëren over de betekenis en inhoud van het vrijwilligerswerk. De resultaten worden verwerkt in de brochure ‘Met open oren’, die begin 1989 verschijnt.
Opnieuw heeft de Zonnebloem wat te vieren. Na enkele feestelijke bijeenkomsten in het land wordt het 40-jarig jubileum afgesloten met een feestelijke slotmanifestatie in de Americahal in Apeldoorn.
De Zonnebloem krijgt er een nieuwe dagactiviteit bij. Op 13 november 1991 opent het 225 hectare grote landgoed ‘de Mariahoeve’ in Leende haar deuren voor de Zonnebloem. Op initiatief van de eigenaar, de stichting Buur-Hofstee, kunnen zieken en gehandicapten er twee dagen per week genieten van de prachtige Brabantse natuur met veel bossen, heide, vennen, vogels en wild.
Door de versnippering in televisieland, zijn grote geldinzamelende tv-shows lang niet meer zo succesvol als voorheen. Zonnebloem en KRO stoppen dan ook met de Harten 5-gala’s. Op 16 mei 1993 zendt de KRO de laatste tv-show rondom de Harten 5-actie uit.
Per 1 januari 1995 gaan nieuwe Zonnebloemstatuten van kracht. Dat betekent onder andere dat de Zonnebloem een nieuwe naam krijgt. ‘Katholieke Nationale Vereniging tot bevordering van het welzijn der zieken van alle gezindten De Zonnebloem’ wordt veranderd in het veel kortere ‘Nationale Vereniging de Zonnebloem’.
De Zonnebloem is in december 1996 één van de twaalf eerste goede doelen die het CBF-keurmerk ontvangen. Dit keurmerk wordt door het Centraal Bureau Fondsenwerving toegekend aan fondsenwervende organisaties die zich op verantwoorde wijze bezighouden met het inzamelen en besteden van geld voor een goed doel. Aan het CBF-keurmerk is een groot aantal strenge criteria verbonden.
In september 1996 zet de Zonnebloem met www.zonnebloem.nl de eerste stapjes op het internet.
Dertig rolstoelgebonden voetbalfans gaan in juni 1998 met de Zonnebloem naar het WK voetbal in Frankrijk en wonen daar één van de groepswedstrijden van het Nederlands elftal bij. Deze activiteit kan plaatsvinden dankzij een gulle gift van de KNVB.
Het 50-jarig jubileum van de Zonnebloem gaat allesbehalve geruisloos aan Nederland voorbij. Nadat Minister-President Wim Kok het zilveren jaar op 17 januari 1999 in Zeist officieel opent, barst het jubileumfeest goed los. Paul de Leeuw maakt met ‘Vele handen’ een passend Zonnebloemlied.
In 1999 lanceert de Zonnebloem haar jubileumwens: een aangepaste rondvaartboot voor de Amsterdamse grachten. Dat is niet tegen dovemansoren gezegd. Particulieren en bedrijven, zoals de Echte Bakkers, brengen ruim 3,2 miljoen gulden bij elkaar.
Na de eerste vakantie in 1962 groeit de Zonnebloem uit tot de grootste aanbieder van aangepaste vakanties in Nederland. Zeker nadat de capaciteit met de komst van het eigen vakantieschip in 1985 met bijna 2.300 toeneemt. In 2003 volgt een nieuwe mijlpaal: er worden vliegvakanties georganiseerd.
Na ruim twintig jaar bijna onafgebroken in de vaart te zijn geweest, is MPS de Zonnebloem aan vervanging toe. Eind 2003 besluit de Zonnebloem definitief tot de bouw van een nieuw vakantieschip. Een grote fondsenwervings- campagne in 2004 levert zoveel geld op, dat in mei van 2005 de kiel kan worden gelegd.
Een blik in de spiegel, begin 21e eeuw, overtuigt de Zonnebloem ervan dat het tijd is voor een heroriëntatie op de toekomst. Alleen zo kan ze haar betekenisvolle rol in de samenleving blijven vervullen. Analyses, onderzoeken en werkconferenties leveren een genuanceerd totaalbeeld. Dit vormt de basis voor een heldere toekomstvisie: het Meerjarenbeleidsplan 2004-2008.
Dat de Zonnebloem ook jongere zieken en gehandicapten veel te bieden heeft, is niet bij iedereen bekend. Reden genoeg om alle jongerenactiviteiten te bundelen onder een nieuwe merknaam: Zonnebloem LinQ. Compleet met hippe ‘look’ en speciale website die, als het aan de Zonnebloem ligt, snel uitgroeit tot een populaire, interactieve ontmoetingsplaats voor mensen tussen 18 en 45 jaar.
Onder het motto ‘De Zonnebloem kleurt je wereld’ lanceert de Zonnebloem in 2006 een publiekscampagne om de betekenis van het relatief onbekende bezoekwerk onder de aandacht te brengen. Met succes, want Zonnebloemafdelingen, gemeenten, basisscholen, verzorgingshuizen, bedrijven en particulieren geven massaal gehoor aan de oproep van campagneboegbeeld Danny de Munk om het land geel te kleuren met zonnebloemen. In het voorjaar verspreiden en planten ze miljoenen zonnebloempitten, zodat Nederland begin september bedekt is met een prachtige gele zonnebloemdeken.
Directeur Marijke van Eck neemt tijdens een feestelijke bijeenkomst in de Nieuwe Kerk in den Haag de prestigieuze Transparant Prijs in ontvangst. De Zonnebloem krijgt die prijs voor haar jaarverslag 2007, dat daarmee wordt uitgeroepen tot meest inzichtelijke en onderscheidende jaarverslag van alle goede doelen. Juryvoorzitter Alexander Rinnooy Kan prijst het winnende jaarverslag vanwege zijn leesbaarheid en de manier waarop het de gedrevenheid weergeeft van de Zonnebloem en de mensen die er werken.
Terwijl in 2006 en 2007 het bezoekwerk centraal staat, lanceert de Zonnebloem in 2008 een publiekscampagne die aandacht vraagt voor de betekenis van haar dagjes uit. Jaarlijks organiseert de Zonnebloem meer dan 295.000 van deze ‘Zonnedagen’ voor fysiek beperkte mensen voor wie uitstapjes niet vanzelfsprekend zijn.
2009 was een prachtig Zonnebloemjaar met veel bijzondere ontmoetingen tijdens onze vele jubileumfestiviteiten! Een recordbedrag van 15,4 miljoen euro is besteed aan het werk voor zieken en gehandicapten.
De Zonnebloem is in 2012 bij het grootste evenement van Nederland: de Floriade. Dankzij een bijdrage van de Rabobank Foundation genieten dit jaar 33.000 mensen met een lichamelijke beperking van een dagje uit op deze unieke wereldtuinbouwtentoonstelling in Venlo.
Door een donatie van de VriendenLoterij kan de Zonnebloem in 2014 samen met Paleis Het Loo, de toegang tot het paleis en de tuinen voor mensen met een lichamelijke beperking duurzaam verbeteren. Deze aanpassingen markeren ook meteen het begin van ons project 'Onbeperkt Eropuit'. Met financiële ondersteuning van de Vriendenloterij maken we 60 vrijetijdslocaties in Nederland beter toegankelijk voor mensen met een lichamelijke beperking.
Met de actie Fashion on Wheels vroeg de Zonnebloem in 2014 aandacht voor mode voor mensen in een rolstoel. Samen met studenten Fashion Design van het ROC van Amsterdam organiseerden wij een wedstrijd. In het RTL tv-programma Life 4 You werd uiteindelijk bekend gemaakt dat Kelly Lampers de beste outfit heeft ontworpen.
In juli 2014 wordt de allereerste Zonnebloemauto onthuld door Roos Prommenschenckel in dierenpark Amersfoort. Met de Zonnebloemauto biedt de Zonnebloem een flexibele en betaalbare vervoersoplossing. Zodat mensen met een lichamelijke beperking er in alle vrijheid op uit kunnen. Voor de verhuur van de auto’s werkt de Zonnebloem samen met Welzorg Auto op Maat. In eerste instantie is de Zonnebloemauto in zes plaatsen in Nederland te huur.
Eind 2014 vieren we een mijlpaal. Maar liefst 100 ándere bedrijfsuitjes zijn er op dit moment georganiseerd. Medewerkers van organisaties door heel Nederland gaan met het ándere bedrijfsuitje een dag op pad met een groep Zonnebloemdeelnemers. Bijvoorbeeld naar een museum, de dierentuin of een pretpark. Hiermee wordt vrijwilligerswerk doen heel laagdrempelig.
SAIL Amsterdam is met het decor van de internationale Tall Ships het grootste publieksevenement van Nederland. Elke vijf jaar varen ruim 600 schepen door het Noordzeekanaal om af te meren in en rond de IJhaven. In 2015 waren wij erbij en lag MPS de Zonnebloem eerste rang, aan het IJ.
Omroep Brabant zendt in 2015 een nieuw tv-programma uit waarin bekende Nederlanders een dag op pad gaan met een Zonnebloemdeelnemer. De BN'ers krijg met een speciaal pak dezelfde handicap aangemeten als de deelnemer waarmee zij de dag doorbrengen. Zo ervaren ze precies hoe het is om met een lichamelijke beperking te leven.
De Zonnebloem staat al jaren voor aandacht en gezelligheid voor mensen met een lichamelijke beperking. Dit kan gewoon een kopje koffie bij iemand thuis zijn, maar ook een dagje uit naar een museum of pretpark. In 2016 krijgen vrijwilligers nog meer mogelijkheden om dit te regelen: via het Eropuit Platform kunnen zij arrangementen boeken bij vrijetijdslocaties in heel Nederland.
De grote, landelijk georganiseerde vakanties worden niet meer vanuit het hoofdkantoor van de Zonnebloem georganiseerd. In plaats daarvan gaan afdelingen nu zelf aan de slag met het organiseren van vakanties. Deze voldoen veel beter aan de groeiende vraag naar kleinschalige, op maat georganiseerde vakanties. De afdelingsvakanties vinden plaats in Nederland en zijn zo veel mogelijk afgestemd op de wensen van de deelnemers van deze afdeling.
Tientallen vrijetijdslocaties door Nederland ondertekenen op 20 november 2017 het Toegankelijkheidsconvenant van de Zonnebloem. Hiermee beloven zij zich in te zetten voor een betere toegankelijkheid van hun locatie voor mensen met een lichamelijke beperking. Met deze ondertekening wordt een grote stap gezet richting een toegankelijker Nederland. Want een dagje uit moet voor iedereen mogelijk zijn, ook als je in een rolstoel zit.
In 2012 start de Zonnebloem met ballonvaarten met een aangepaste luchtballon. Vijf jaar later, in 2018 vindt de 250ste ballonvaart plaats. Het werd een bijzonder mooie dag waarop Toos en Chirstel hun hartenwens, een ballonvaart maken, in vervulling zagen gaan.
Vier vrijetijdslocaties ontvangen in augustus 2018 een toegankelijkheids-plaquette. Dit betekent dat deze locaties, het Rijksmuseum, het Stedelijk Museum, het Concertgebouw en het Van Gogh Museum, goed toegankelijk zijn voor mensen met een lichamelijke beperking. Met de plaquettes wil de Zonnebloem alle vrijetijdslocaties aanmoedigen zich voortdurend in te zetten voor hun toegankelijkheid. Het is dus de bedoeling dat deze plaquettes bij vrijetijdslocaties in heel Nederland komen te hangen.
Tijdens de Week van de Toegankelijkheid opent bioscoopketen Kinepolis zijn deuren speciaal voor de Zonnebloem: maar liefst 5000 deelnemers en vrijwilligers mogen gratis naar de film 'Bankier van het verzet'. Daarnaast grijpt de Zonnebloem deze week aan om landelijke testdagen te organiseren. 1500 deelnemers en vrijwilligers gaan op pad om voor ons project 'Onbeperkt Eropuit' vrijetijdslocaties door heel Nederland te testen op toegankelijkheid.
Een mooie mijlpaal: in het Louwman Museum is de 50e Zonnebloemauto gepresenteerd. In 2014 startten we met de eerste 6 Zonnebloemauto’s. Inmiddels zijn er in elke provincie van het land 2 of meer rolstoelauto’s beschikbaar.
Frans Duijts, één van de populairste en sympathiekste volkszangers van Nederland, is onze nieuwe Zonnebloem Ambassadeur. Frans Duijts: "De Zonnebloem is een prachtige organisatie waaraan ik mij graag verbind. Als Zonnebloem Ambassadeur wil ik laten zien wat voor geweldig werk al die vrijwilligers doen voor mensen met een lichamelijke beperking.”
MPS de Zonnebloem heeft een nieuwe kapitein. Na 15 jaar draagt Ronald Keikes de kapiteinspet over aan de 31-jarige Jolle Wietse Visser.
De Zonnebloem heeft moeten besluiten om álle activiteiten te staken. Oorzaak is het coronavirus, dat ieders leven wereldwijd op z'n kop zet. De afdelingsvakanties, vakanties met het MPS en ook activiteiten van afdelingen worden geannuleerd.
Raambezoeken, quiz op afstand, attentie aan de deur: door het coronavirus zijn vrijwel alle reguliere activiteiten van de Zonnebloem gestaakt. Maar lokale afdelingen kijken vooral naar wat er wél mogelijk is.
De eerste week van het nieuwe vakantieconcept gaat in september 2021 van start: kleinschalige vakanties voor mensen met een zwaardere lichamelijke beperking. Groepsaccommodatie De Koekoeksklok in Beilen is de eerste bestemming.
MPS de Zonnebloem mag eindelijk weer varen op volle sterkte. Sinds het coronavirus begin 2020 uitbrak heeft het schip alleen in het najaar van 2021 nog gevaren, maar vanwege de toen geldende maatregelen konden we slechts de helft van de beschikbare capaciteit gebruiken.
Eindelijk weer de de wind door je haren voelen. Een rit maken door het bos, of een rondje door de stad naar je favoriete terras. Dankzij de Zonnebloemfiets wordt dit voor veel mensen met een lichamelijke beperking weer mogelijk
Voor de tweede keer op rij wint de Zonnebloem de Vakantie Award in de categorie aangepaste vakanties. Directeur Marc Damen draagt de prijs op aan alle vrijwilligers die deze reizen mogelijk maken.
Veel mensen vinden het lastig om met personen met een lichamelijke beperking om te gaan. Met deze campagne geeft de Zonnebloem tips.
Er is een nieuw verkeersbord te zien in het Nederlandse straatbeeld. Het gaat om een verbodsbord voor mensen in een rolstoel, geïntroduceerd door de Zonnebloem.
Wat een mijlpaal! Vandaag precies 75 jaar geleden richtte radiopresentator Alex van Wayenburg de Zonnebloem op. En nog altijd is de Zonnebloem springlevend.